Waarom heeft Netflix steeds minder Oscar-nominaties?

Films van Netflix zijn niet meer weg te denken uit de Oscar-race. Dit jaar heeft de oorlogsfilm Im Westen nichts Neues zelfs kansen in 9 categorieën. Toch is er iets vreemds aan de hand: elk jaar ziet de stream-gigant het aantal nominaties flink zakken. Hoe zit dat?

Oscar-kandidaten van Netflix

Steven Spielberg wond er geen doekjes om in 2019, toen hij de leden van de Academy of Motion Picture Arts and Sciences (die de filmprijzen uitreiken) ervan probeerde te overtuigen Netflix uit te sluiten van deelname. “Netflix hoort niet thuis bij de Oscars.”  Doorn in het oog dat jaar was namelijk de Netflix-film Roma, die met drie Oscars naar huis ging. Spielberg vond de strijd die eraan vooraf ging oneerlijk, ook al voldeed de film aan de belangrijkste voorwaarde: dat een ingezonden Oscar-kandidaat minstens één week in een filmtheater zou draaien. 

Netflix-geld

Toch zat er meer dwars. Netflix pompte volgens de grootmeester allereerst veel meer geld in de Oscar-campagne om de film onder de aandacht te brengen. Veel meer dan een normale filmproductie zou kunnen ophoesten. Bovendien kon Roma langer gezien worden: die is in 190 landen 24 uur per dag beschikbaar. Dat zou grote invloed hebben op de stemmende leden. “Als je voor tv kiest, dan ben je een tv-film. Goede werken verdienen dan een Emmy, maar geen Oscar, predikte de ET-regisseur.

Eigen keuze

De beroemde filmmaker kreeg een deel van Hollywood achter zich, maar de Academy bleef bij zijn standpunt: Netflix en andere streamers mogen deelnemen, zolang hun film maar minstens een week in een bioscoop (in Los Angeles) draait. Dat leverde concurrent Apple vorig jaar de belangrijkste winst op: Beste Film voor Coda. De streamers zijn er in elk geval niet onbelangrijker door geworden in het tijdperk van veel thuisblijvende filmliefhebbers. Of de dwingende boodschap van Spielberg nog achter gesloten deuren invloed heeft gehad, valt niet te bewijzen. 

Een van de weinige Nederlandse Oscar-stemmers, de filmeditor Job ter Burg (Zwartboek, Instinct), heeft zich er in elk geval niet door laten leiden. “Daar geloof ik ook niet in”, zegt de editor vanuit Los Angeles. “Kijk, bij elke verandering zijn er partijen die somberder of juist positiever kunnen zijn. Maar de stemmers die ik ken en spreek zijn kenners die heel secuur kijken naar wat ze mooi en bijzonder vinden. Vanuit hun eigen vakgebied en invalshoek.”

Europese focus

Feit is wel dat Netflix in de voorbijgaande jaren steeds minder nominaties heeft binnengesleept. Dit jaar waren er slechts zestien nominaties (uit negen films), vorig jaar waren dat er nog 27 (uit tien films) en in 2021 een opzienbarende 36 nominaties uit zeventien films. 

Ter Burg: “Ik heb wel mijn ideeën erover. Sowieso zijn in het algemeen de afgelopen drie jaren raar verlopen. Door de pandemie zijn er nauwelijks producties ontwikkeld. Er is afgemaakt wat de studio’s hadden liggen. Daardoor is er een dip ontstaan, dat weet ik van de bioscoopfilms, dus dat zal ook voor Netflix gelden. Netflix laat in de EMEA-landen (Europa, Midden-Oosten en Afrika - Red.) een veel grotere groei zien dan hier in Noord-Amerika. Er komen steeds meer abonnees in die streken, vooral in Europa. Het Oscar-seizoen draait daarentegen juist voornamelijk om Amerikaanse speelfilms. De focus is verplaatst. Kijk maar naar All Quiet on the Western Front (Im Westen nichts Neues - Red.), een Duitse film. In de categorie Beste Montage zijn onder de vijf genomineerden een Duitser, een Oostenrijker en een Deen. Het is geïnternationaliseerd. Netflix-producties voor Noord-Amerika zijn dunner bezaaid, krijgen wat minder focus en komen moeizamer op de radar van de overwegend Amerikaanse stemmers. Maar het heeft zeker een positieve kant: met een beetje geluk gaat Netflix ook eindelijk eens de nooit eerder gewonnen Oscar voor Beste Film winnen, met een Duitse oorlogsfilm.”

Geen grote namen

Er zijn nog meer redenen waarom Netflix minder vertegenwoordigd is bij de Oscars. Regisseur Martin Koolhoven (Oorlogswinter, Brimstone) ziet ook dat de grotere namen ontbreken. Netflix wist eerder met The Irishman en Roma hoge ogen te gooien, maar dit jaar moet de streamer het met kleinere goden doen. “Als ik gewoon op mijn gevoel afga: er zit dit jaar geen Scorsese, Cuarón of Fincher bij”, zegt Koolhoven. De grootste naam is volgens mij Guillermo Del Toro met zijn Pinocchio. Maar een werkelijke tendens is pas te meten over een langere periode. De laatste twee jaren waren ook nog eens coronajaren, waarbij er andere regels golden.” 

Tijdens die jaren is trouwens gebleken dat de vele streamingdata vooral opgaan aan series. Films zijn ondergeschikt aan series, blijkt uit de cijfers. Ga maar na: mensen hebben het veel meer over Stranger Things en Wednesday dan een inmiddels vergeten actiefilm als The Gray Man. De springplank naar de Oscars is wellicht daardoor ook wat minder van belang.

Oscars 2023

Alle genomineerden voor de Academy Awards, én waar je ze kunt zien, check je hier! De uitreikingen van de Oscars zijn live te zien op FilmBox vanaf 02.00 uur, in de nacht van zondag 12 maart op maandag 13 maart.

Dit verhaal verscheen eerder in Veronica Superguide. Nooit meer iets missen? Sluit dan snel een voordelig abonnement af!