Superguide logo

Waarom wordt er weleens gebruik gemaakt van een lachband op tv?

Nu we allemaal weer kunnen genieten van het nostalgische That 90s Show op Netflix, horen we ook weer iets anders nostalgisch: de lachband. Het gelach dat je hoort tijdens een comedy is vaak helemaal niet echt. Hoe zit dat precies?

Door Olivier van Kuyen
That 90s Show op Netflix

Het bekendste en direct slechtste Nederlandse voorbeeld van een lachband is misschien wel het SBS6-programma Lachen om Home Video's. Een man lazert van een trapje en vervolgens hoor je als kijker heel hard een publiek lachen. Maar er is helemaal geen publiek. Het is gewoon een bandje dat er onder staat om aan de kijker aan te geven dat het grappig is waar we naar kijken. Maar waar komt dat vandaan? En maakt het een programma ook echt grappiger?

Theatertraditie

Wie wel eens naar een cabaretvoorstelling is geweest of een komisch toneelstuk merkt dat er een bepaalde energie in de zaal hangt, waardoor het publiek in een lollige stemming komt en er steeds harder gelachen wordt. Als het een beetje grappig is tenminste. Omdat een televisiekijker meestal maar in een klein gezelschap of zelfs alleen is, werkt dat thuis anders. De allereerste Amerikaanse televisiemakers begrepen dan ook dat er iets moest gebeuren om het ‘grappiger’ te maken. En zo werd de lach geïntroduceerd.

Publiek op tape

Programma’s werden vaak met live publiek opgenomen, zodat ook de lach kon worden vastgelegd. Het enige probleem daarbij was dat het programma met één camera werd opgenomen, waardoor scenes vaak meerdere keren, uit verschillende hoeken moesten worden opgenomen. En zie bij zo’n derde take dan nog maar eens je publiek te laten lachen. De oplossing was om het gelach apart op te nemen en het er later onder te zetten.

Budgetlachjes

Maar het bood ook een ander voordeel. Het opnemen voor een live publiek was duur, ingewikkeld en vaak onpraktisch. Je wilde soms ook weleens vooruit iets opnemen. En zo werd de lachband steeds meer gemeengoed onder televisieproducenten. En het loste ook een ander probleem op. Bij de serie Happy Days was het bijvoorbeeld gebruikelijk dat wanneer Fonzie binnen kwam lopen het publiek minutenlang uit hun dak ging, waardoor de hele opname verpest werd. Door af en toe de lachband in te zetten werd dat ook opgelost.

Kritiek

Maar kritiek kwam er al snel ook. Want vooral de acteurs vonden zo’n lachband verschrikkelijk en eisten al snel dat er weer met live publiek gedraaid werd. Wie weleens als publiek bij een talkshow of comedy geweest is, heeft vast weleens gehoord dat men het fijn vindt als je hard lacht, want daar krijgen de spelers energie van. Zo was het dus ook voor de spelers uit die tijd. Maar toch bleef de lachband bestaan om minder grappige momenten tóch lollig te maken.

Wetenschappelijk onderbouwd

Het is in het verleden ook vaak onderzocht of het nou echt nodig was om een lachband toe te voegen. Waaronder bij de Amerikaanse comedyserie Hogan’s Heroes. Bij het publiek werden twee versies getest, een met lachband en een zonder. Uiteindelijk bleek men de versie met lachband grappiger te vinden. Toch gaf men vanaf de jaren 70 weer de voorkeur aan een live publiek. Vanaf dat moment werd de lachband bij die shows alleen nog maar gebruikt om matige grappen leuker te laten klinken.

Lachen in de moderne tijd

Sinds de jaren 90 werd het ook steeds gebruikelijker om helemaal geen gelach meer te horen bij een comedyserie. Populaire series als Friends, Seinfeld en Will & Grace hadden het allemaal nog wel, vaak ook met een live publiek, maar maakten ook voor cliffhangers gebruik van een lachband om niets te spoilen. Moderne series als The Office en Parks and Recreation lieten zien dat gelach helemaal niet nodig was om een serie hilarisch te laten zijn. Bij die series draait het ook meer om ongemak dan om de typische grap met een punchline.

Moderne klassiekers

That 90s Show maakt dus wel nog gebruik van een lachband, omdat het origineel That 70s Show dat ook deed. De makers proberen zo dicht mogelijk bij de toon van dat origineel te blijven. Andere voorbeelden van recente shows die het nog doen is bijvoorbeeld How I Met Your Mother en de opvolger How I Met Your Father. Een ander voorbeeld van een Netflix-show is Fuller House, die andere serie die voortborduurt op een jaren 90-serie. En bij Lachen om Home Video’s zullen ze er wel nooit afscheid van nemen.

Wat anderen nu lezen